Πραγματογνωμοσύνες ΤΕΕ

Το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας, από το νόμο, έχει τη δυνατότητα να διενεργεί πραγματογνωμοσύνες. Οι οδηγίες που δίδει το ΤΕΕ έχουν γενικότερη εφαρμογή σε όλες τις ανάλογες περιπτώσεις γι'αυτό και αναφέρονται :

Η νομική κατοχύρωση

Η δυνατότητα του ΤΕΕ να διενεργεί πραγματογνωμοσύνες για τεχνικά θέματα παρέχεται από το άρθρο 2 του Διατάγματος της 10ης.1.1935 που είναι:

Αρθρο 2

"Το Tεχνικόν Επιμελητήριον δικαιούται, τη αιτήσει οιουδήποτε εις την εκτέλεσιν πραγματογνωμοσυνών επί τεχνικών ζητημάτων, εμπιπτόντων εις την αρμοδιότητα και την εμπειρίαν των μελών αυτού, ως ταύτα καθορίζονται εκ των εκάστοτε περί μελών του ΤΕΕ κειμένων διατάξεων."

Ο χαρακτήρας και το περιεχόμενο των πραγματογνωμοσυνών

Είναι φανερό ότι το αντικείμενο της πραγματογνωμοσύνης, δηλαδή τα ζητήματα που με την αίτηση καλείται να διαπιστώσει, διερευνήσει, εξηγήσει και ελέγξει ο πραγματογνώμονας, πρέπει να είναι τεχνικά. Τέτοια ζητήματα είναι π.χ. οι εκτιμήσεις κατασκευών και εγκαταστάσεων, οι επιμετρήσεις τεχνικών εργασιών , οι διαπιστώσεις κακοτεχνιών και η εκτίμηση του τρόπου και του κόστους αποκαταστάσεως τους, η εξήγηση φαινομένων τεχνικής φύσεως (ρήγματα σε οικοδομικά στοιχεία, υγρασίες κλπ.), ο έλεγχος εφαρμογής τεχνικών προδιαγραφών και όρων σε κατασκευές, ο έλεγχος εφαρμογής ΓΟΚ, ο έλεγχος σταδίου εξελίξεως έργου, ο έλεγχος τεχνικών μελετών, ο έλεγχος θορύβου ή ρυπάνσεως από τη λειτουργία εγκαταστάσεων κλπ.

Δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο πραγματογνωμοσύνης θέματα νομικά ερμηνείας και ρυθμίσεως σχέσεων μεταξύ των αντιδίκων μερών. Οι συνέπειες των τεχνικών διαπιστώσεων και ερμηνειών της πραγματογνωμοσύνης για τις σχέσεις και υπαιτιότητες των αντιδίκων μερών καθορίζονται από τούς ίδιους και τα δικαστήρια.

Είναι ανάγκη να ξεκαθαριστεί ότι η πραγματογνωμοσύνη δεν είναι διαιτησία. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει ο πραγματογνώμονας να καθορίσει υπαιτιότητα, αλλά την σχέση αιτίου στο τεχνικό επίπεδο.

Ετσι η εκφραση "φταίει ο κατασκευαστής ο οποίος δεν έκανε σωστή μόνωση..." είναι απαράδεκτη για εκθέσεις πραγματογνωμοσύνης, ενώ η δόκιμη και αποδεκτή έκφραση είναι π.χ. "Το πρόβλημα προκαλεί η αστοχία της μόνωσης, που οφείλεται ... " Ο υπεύθυνος για τον άστοχο σχεδιασμό και τη κατασκευή της μόνωσης θα αναζητηθεί από το δικαστή και όχι από τον πραγματογνώμονα.

Επίσης δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο πραγματογνωμοσύνης τεχνική μελέτη που προορίζεται για έκδοση αδείας από τις αρχές και δεν συνδέεται με προβλήματα σαν αυτά που προαναφέρονται. Δεν μπορεί, δηλαδή, η πραγματογνωμοσύνη να είναι απλά ανάθεση εκπονήσεως μελέτης και ο πραγματογνώμονας αντικαταστάτης του ελεύθερου επαγγελματία μελετητή.

Είναι γεγονός, ότι οι περισότερες πραγματογνωμοσύνες συνδέονται με θέματα αντιδικίας. Το γεγονός αυτό προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό το κλίμα μέσα στο οποίο θα εργαστεί ο πραγματογνώμονας, αλλά και τις δυσκολίες χειρισμών, συλλογής στοιχείων, ορισμένες ιδιαιτερότητες (πχ απαγόρευση εισόδου στον πραγματογνώμονα κλπ.). Το κύρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου και ολόκληρου του τεχνικού επιστημονικού κόσμου της χώρας, σε συνδυασμό με τις ειδικές δυσκολίες και ιδιαιτερότητες, κάνουν φανερή την σοβαρότητα των υποχρεώσεων του πραγματογνώμονα και την ανάγκη για αντικειμενικότητα στην όλη διεξαγωγή.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το κείμενο της εκθεσης πραγματογνωμοσύνης αποτελεί σημαντικό στοιχείο στις δικαστικές ενέργειες που ακολουθούν. Ετσι είναι φανερή η βαρύτητα του κειμένου αυτού και η ανάγκη να αποτελεί αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής και επιμέλειας.

Το ΤΕΕ έχει σαν βασική αρχή για την περιφρούρηση του θεσμού το σεβασμό της επιστημονικής αξίας και ευθύνης του πραγματογνώμονα στα θέματα των θέσεων που διατυπώνει στην εκθεσή του για την ουσία των προβλημάτων. Το ΤΕΕ ελέγχει μόνο το τυπικό μέρος της έκθεσης, τη σαφήνεια και την πληρότητά της, σε σχέση με τα ζητούμενα της αίτησης. Εάν απαιτηθεί, ζητά από τον πραγματογνώμονα τη σύνταξη συμπληρωματικής εκθέσεως, αφού και ο ίδιος δεχθεί το σχετικό σκεπτικό.

Υποβολή αίτησης για πραγματογνωμοσύνη

Για να διενεργηθεί πραγματογνωμοσύνη και να οριστεί πραγματογνώμονας από το ΤΕΕ, απαιτείται η υποβολή αίτησης του ενδιαφερομένου στην οποίαν περιλαμβάνονται:

-Μ' ένα μικρό ιστορικό όλα τα τεχνικά θέματα, τα οποία θέλει να εξεταστούν.

-Πλήρη στοιχεία του ενδιαφερομένου και του αντιδίκου. Η πραγματογνωμοσύνη είναι μία δημόσια διαδικασία και πρέπει να λάβουν μέρος και τα δύο μέρη και να εκθέσουν τις απόψεις τους.

Με την υποβολή της αίτησης καταβάλλεται: α.παράβολο προκαταβολής, β.υπεύθυνη δήλωση του αιτούντα για την ανάληψη υποχρέωσης καταβολής της τελικής δαπάνης.

Σε περίπτωση που διενεργείται πραγματογνωμοσύνη για τον έλεγχο μελέτης, ορίζεται υποχρεωτικά δύο (2) πραγματογνώμονες, γιατί το επιβάλλει η δεοντολογία, οπότε η σχετική δαπάνη διπλασιάζεται.

Για τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης μπορούν να ορισθούν και περισσότεροι του ενός πραγματογνώμονες, εάν το ζητήσει με την αίτηση του ο ενδιαφερόμενος ή το απαιτεί η φύση του πρός εξέταση θέματος. Ο μέγιστος αριθμός πραγματογνωμόνων είναι μέχρι τρείς.

Το έγγραφο διορισμού του πραγματογνώμονα κοινοποιείται στα αντίδικα μέρη μαζί με την αίτηση του ενδιαφερομένου και η πραγματογνωμοσύνη διενεργείται σύμφωνα με τις οδηγίες αυτές.

Η έκθεση πραγματογνωμοσύνης υποβάλλεται στο ΤΕΕ, από όπου την παίρνουν οι ενδιαφερόμενοι, αφού καταβληθεί το τελικό παράβολο. Απαγορεύεται η γνωστοποίηση του περιεχομένου της έκθεσης στούς ενδιαφερομένους από τούς πραγματογνώμονες.

Εαν χρειασθεί να εξετασθούν και άλλα τεχνικά θέματα, που δεν περιλαμβάνονται στην αρχική αίτηση, πρέπει να υποβληθεί στο ΤΕΕ συμπληρωματική αίτηση με τα σχετικά έγγραφα.

Σε πραγματογνωμοσύνες που το αντικείμενό τους βρίσκεται σε περιοχή που ανήκει σε περιφεριακό τμήμα του ΤΕΕ, συνιστάται στούς ενδιαφερομένους να προσφεύγουν στο αντίστοιχο περιφεριακό τμήμα.

Εαν όμως κάποιος επιθυμεί (προτίμηση, ειδικοί λόγοι) τη διενέργεια από τις κεντρικές υπηρεσίες του ΤΕΕ, παρά το αντικειμενικά αυξημένο κόστος της, τότε διενεργείται από αυτές.

Ο ορισμός πραγματογνώμονα.

Το ΤΕΕ διατηρεί ανοιχτό κατάλογο πραγματογνωμόνων, στον οποίον συμπεριλαμβάνεται οποιοσδήποτε Διπλωματούχος Μηχανικός το επιθυμεί, μετά από αίτησή του, εκτός από τα ομότιμα μέλη του ΤΕΕ.

Ο μηχανικός ο οποίος ορίζεται πραγματογνώμονας σε συγκεκριμμένο θέμα, ορίζεται από τον Πρόεδρο του ΤΕΕ από τον κατάλογο πραγματογνωμόνων. Πραγματογνώμονας μπορεί να ορισθεί σε ιδιαίτερες περιπτώσεις και εκτός καταλόγου, όταν το απαιτεί η ιδιομορφία του προς εξέταση θέματος, από τα μέλη των επιστημονικών και μονίμων επιτροπών του ΤΕΕ και από διπλωματούχους μηχανικούς με ιδιαίτερη εμπειρία.

Τα κριτήρια με τα οποία γίνεται η ανάθεση πραγματογνωμοσύνης από το ΤΕΕ, είναι:

α.Το αντικείμενο της πραγματογνωμοσύνης.

β.Ο αριθμός των πραγματογνωμοσυνών που έχει αναλάβει ο κάθε συνάδελφος (προτιμούνται αυτοί που έχουν κάνει λιγότερες).

γ.Ο αριθμός μητρώου ΤΕΕ (προτιμούνται οι αρχαιότεροι ).

Τα παραπάνω κριτήρια παρακάμπτονται σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου δηλαδή απαιτούνται ειδικές γνώσεις και εμπειρία.

Η αμοιβή του Πραγματογνώμονα.

Η δαπάνη για την διενέργεια πραγματογνωμοσύνης βαρύνει αποκλειστικά τον αιτούντα. Το ΤΕΕ αναλαμβάνει την είσπραξη της αμοιβής του πραγματογνώμονα. Εαν η πραγματογνωμοσύνη απαιτεί έξοδα μετακίνησης, διανυκτερεύσεις και σημαντικές αμοιβές σε τρίτους (πχ. τοπογραφικό συνεργείο, επιμετρήσεις κλπ.) αυτά τα έξοδα καταβάλλονται απ'ευθείας από τον αιτούντα.

Η αμοιβή του πραγματογνώμονα δεν αντιπροσωπεύει μερικές φορές το εύλογο ύψος αλλά είναι μικρότερη. Αυτό συμβαίνει γιατί το ΤΕΕ θεωρεί το θεσμό υπηρεσία πρός το κοινωνικό σύνολο. Από το συνολικό παράβολο που καταβάλλει ο ενδιαφερόμενος, τα 2/3 είναι αμοιβή του πραγματογνώμονα και το 1/3 δικαιώματα του ΤΕΕ.

Οδηγίες πρός τους πραγματογνώμονες

α.Περίπτωση εξαίρεσης

Αφού πάρετε τα έγγραφα διορισμού εξετάσετε την περίπτωση να είχατε στο παρελθόν σχέση με την υπόθεση (μελετητής, επιβλέπων, τεχνικός σύμβουλος, μάρτυρας σε δικαστήριο).

Σε μια τέτοια περίπτωση παραιτηθείτε άμεσα.

β.Για τις επαφές με τα αντίδικα μέρη.

Ελάτε σε επαφή με τα μέρη που έχουν σχέση με το θέμα και καλέστε τα να σας εκθέσουν τις απόψεις τους και να σας φέρουν στοιχεία. Αναφέρατε σχετικά στην εκθεσή σας.

Ορίστε ημέρα αυτοψίας (όσες φορές χρειασθεί ) με την παρουσία των αντιδίκων μερών ή χωριστά, αν κρίνετε ότι οι μεταξύ τους σχέσεις δεν το επιτρέπουν. Αναφέρατε σχετικά στην εκθεσή σας.

Οι ανωτέρω κινήσεις είναι υποχρεωτικές. Εάν αντιμετωπίσετε πρόβλημα, ελάτε σε επαφή με την αρμόδια υπηρεσία και το νομικό τμήμα του ΤΕΕ.

Αν σας απαγορευθεί η είσοδος στο χώρο της αυτοψίας, είναι στην ευθύνη του αιτούντα να λάβει τα απαραίτητα νομικά μέτρα.Διαφορετικά, διακόψετε την πραγματογνωμοσύνη και ελάτε σε επαφή με την αρμόδια υπηρεσία του ΤΕΕ.

Ο πραγματογνώμονας επιβάλλεται να είναι ψύχραιμος και να μήν αποκαλύπτει τα συμπεράσματα και τις σκέψεις του σε κανέναν.

γ.Για το αντικείμενο της πραγματογνωμοσύνης

Κατά τη διεξαγωγή εξετάζετε με πληρότητα μόνο τα ζητήματα που έχουν ζητηθή από τον αιτούντα και έχουν τεχνικό χαρακτήρα. Σε περίπτωση αποκάλυψης άμεσου κινδύνου για ανθρώπινες ζωές και υλικές καταστροφές (πχ. κατάρρευση - έκρηξη ), επιβάλλεται η άμεση επικοινωνία με το ΤΕΕ για οδηγίες.

δ. Για τη σύνταξη της έκθεσης.

Η έκθεση πραγματογνωμοσύνης αποτελεί την κατάληξη της όλης διεξαγωγής, η οποία πρέπει να ολοκληρώνεται στον ελάχιστο δυνατό χρόνο και πάντως μέσα στα χρονικά όρια που επιβάλλουν οι προθεσμίες των δικών ή οι ανάγκες των έργων. Λόγοι σοβαρών καθυστερήσεων επιβάλλεται να γίνονται έγγραφα γνωστοί από την ώρα που θα υπάρξουν.

Η έκθεση πρέπει να είναι πλήρης, σαφής, ακριβόλογη και περιεκτική. Η συνταξή της πρέπει να γίνεται με προσοχή και με το κατάλληλο ύφος για επιστημονική έκθεση πόρισμα. Πρέπει να είναι δακτυλογραφημένη.

Η έκθεση πραγματογνωμοσύνης πρέπει να περιλαμβάνει:

- Τή νομιμοποίηση του πραγματογνώμονα.

- Περίληψη του αντικειμένου της.

- Ιστορικό επαφών με τα αντίδικα μέρη και αυτοψίες.

- Τεχνική περιγραφή και στοιχεία

- Αναφορά στις απόψεις των αντιδίκων μερών

- Πόρισμα πραγματογνωμοσύνης

ε.Ολοκλήρωση της διαδικασίας

Οταν υποβληθεί η έκθεση πραγματογνωμοσύνης στο ΤΕΕ, αφού ελεγχθεί και καθορισθεί το τελικό παράβολο, καλείται ο αιτών να την παραλάβει.